Anayasa Mahkemesi, Kovid-19 sürecinde sokağa çıkma yasağına uymayan bir kişiye verilen cezayı hak ihlali olarak değerlendirdi.
Anayasa Mahkemesi (AYM), Kovid-19 salgını sürecinde sokağa çıkma yasağına uyduğu için Genel Hıfzıssıhha Kanunu’nun 282. maddesi uyarınca idari para cezası vererek “suç ve cezada kanunilik ilkesinin ihlal edildiğine” karar verdi.
Resmi Gazete’de yayınlanan karara göre İstanbul’da yaşayan bir kişi, salgının çıktığı 2020 yılında araç kullanırken polis ekipleri tarafından durduruldu. Şahısa sokağa çıkma yasağına uymadığı gerekçesiyle 1593 sayılı Umumi Hıfzıssıhha Kanunu’nun 282’nci maddesi uyarınca 3 bin 180 lira idari para cezası verildi.
Bu kişinin cezanın iptali talebi İstanbul Anadolu 8. Sulh Ceza Hakimliği tarafından reddedildi. Bu karara yaptığı itirazın Yargıtay tarafından kabul edilmemesi üzerine para cezasına çarptırılan kişi, “Kanunda kabahat sayılmayan bir fiilden dolayı idari para cezası verildiği” iddiasıyla Anayasa Mahkemesi’ne bireysel başvuruda bulundu. “.
Başvuruyu inceleyen Yargıtay, “Suç ve cezada kanunilik ilkesinin ihlal edildiğine” karar vererek, söz konusu kararın bir örneğinin yeniden yargılanmak üzere İstanbul Anadolu 8. Sulh Ceza Hakimliği’ne gönderilmesine karar verdi. ihlalin sonuçları.
Gerekçelendirmeden
Anayasa Mahkemesi ile ilgili olarak 1593 sayılı Kanunun 282. maddesinde “Bu Kanunda yazılı yasaklara aykırı hareket edenler veya yükümlülüklere uymayanlar hakkında idari para cezası verilir.” Karara istinaden başvurucuya para cezası kesildiği belirtildi.
Başvurucunun eyleminin sokağa çıkma yasağına aykırı olduğu adli sicil kaydında vurgulanmış, Genel Hıfzıssıhha Kanunu’nun 282’nci maddesinin yaptırıma hukuki dayanak olarak gösterildiği, “KHK’da yazılı yasaklara aykırı hareket etme” maddelerinin yer aldığı belirtilmiştir. 282. maddede “yasaya uymama” veya “yükümlülüklere uymama” yer almıştır. Aşağıdakiler kaydedildi:
“Burada dikkat edilmesi gereken nokta, ihlal edilecek yasağın veya yükümlülüğün 1593 sayılı Kanun’da açıkça düzenlenmesi gerektiğidir. Temel hak ve özgürlükler genel bir düzenleme ile sınırlandırılamaz. kanunda yazılı olmayan yasaklar veya yükümlülükler, kanunun açık ifadesi karşısındadır.”
Başvurucu tarafından ihlal edildiği iddia edilen sokağa çıkma yasağının İstanbul İl Genel Hıfzıssıhha Kurulu’nun salgınla mücadele kapsamında aldığı tedbirlerden biri olduğu, bu arada sokağa çıkma yasağına ilişkin herhangi bir kısıtlamanın bulunmadığı kaydedildi. 1593 sayılı kanunda yer alan tedbirlerden
Gerekçede şu görüşler yer aldı:
“Başvurucunun eyleminin 1593 sayılı Kanun’un 282. maddesi kararında düzenlenen ‘bu Kanunda yazılı yasaklara aykırı hareket etmek veya yükümlülüklere uymamak’ kapsamına girdiği kabul edilmiştir. 1593 Sayılı Kanunda yazılı olan yasak veya yükümlülüklere temas etmeyen dava, başvuru konusu olmaktadır.Kişilerin hangi fiil ve kusurların kendilerine isnat edilebileceğini, hangi fiil ve kusurların kendilerine isnat edilebileceğini bilmeleri mümkün değildir. Böyle bir cezada adli yardım almakla bile yanlış.
Konuşmanın resmi makamlarca yorumlanmasının, anılan kararın amacını aşan öngörülemeyen bir yorum olduğu sonucuna varılmıştır. Kanunun 282 nci maddesinde yer alan ‘Bu Kanunda yazılı yasaklara aykırı hareket etmek veya yükümlülüklere uymamak’ kararının başvurucuya isnat edilen sokağa çıkma yasağını ihlal fiilini kapsamadığına, Anayasa’nın 38. maddesinin birinci fıkrasında düzenlenen suç ve cezada kanunilik somut olayda ihlal edilmiştir. verilmelidir.”
