Sağlıklı beslenme toplumda her geçen gün daha değerli hale gelmektedir. Sağlıklı, fit bir vücut ve hastalıklardan korunmanın ne kadar gerçek beslenme programıyla ilişkili olduğunun bilinmesiyle birlikte 7’den 70’e birçok insan beslenme düzenini değiştiriyor. Ancak profesyonel takviyeler alırken veya evde kendi kendine diyet yaparken, doğru beslenme programının bazı temel kurallarına uyulmalıdır. Memorial Bahçelievler Hastanesi Beslenme ve Diyet Bölümünden Uz. aynen Nihan Yakut, sağlıklı beslenme programının temel kuralları hakkında bilgi verdi.
Kişiye özel beslenme planları birçok parametreye göre belirlenir.
Bireye özel, kurallara uygun olarak hazırlanan ve uygulanan sabit besin içeriğine sahip beslenme planına sağlıklı beslenme listesi denir. Bu liste makro (karbonhidrat, protein, yağ) ve mikro (vitamin, mineral, lif) elementlerini besinler açısından dengeli ve yeterli bir şekilde karşılamalıdır. Gerçek beslenme planında günün sonunda; Et ve et ürünleri, süt ve süt ürünleri, sebze, meyve, ekmek ve türevleri, kuru bakliyat, yağ gibi tüm gıda maddeleri yeterli ve istikrarlı bir şekilde tüketilmelidir. Diyet listesi yani günlük menü birçok değişken parametreye bağlı olarak hazırlanır. Bireysel sağlıklı beslenme planı hazırlanırken; Kişinin yaşı, boyu, kilosu, yaşam formu, fiziksel aktivite düzeyi, beslenme sistemi, yöresel/geleneksel beslenme alışkanlıkları, tercihleri, sevdiği ve sevmediği yiyecekler, geçirmiş olduğu operasyonlar, akut/kronik hastalıkları, ilaç kullanımı gibi birçok değişken parametre dikkate alınır. düşünce. Tüm bu değişkenler bir araya getirilerek tamamen bireysel, yeni ve sağlıklı bir beslenme planı oluşturulur.
“Ana öğünler” sağlıklı beslenme düzeninin 3 olmazsa olmazıdır.
Sağlıklı bir beslenme düzeni; Vazgeçilmez “3 ana öğün ilkesi”nin oluşturulmasıyla başlar. Kahvaltı, öğle ve akşam yemeği içerikleri, temel besin öğelerinin dengeli dağılımı ile menü planına yerleştirilmiştir. Bu koşullar uygulanırken mümkün olduğunca ve zorunlu olmadıkça öğün atlanmamalıdır. Ancak sağlıklı beslenme planında diyetin kişiye uygun olması gerekir.
Hastalıklardan korunma, doğru beslenme ve yeterli fiziksel aktivite ile mümkündür.
Ayrıca kişinin yetersiz beslenme ile ilgili davranışı yeni bir doğru davranış modeli ile değiştirilmelidir. Bu doğrultuda danışanın eksik ya da yanlış bildiği beslenme bilgilerinin yeterli bir beslenme eğitimi ile düzeltilmesi amaçlanmaktadır. Eksik ya da yanlış bilgilerle beslenme ya da tamamen kontrolsüz bir beslenme düzeni uzun vadede obezite, diyabet, bağırsak hastalıkları ve dışkılama sorunlarını, bilişsel işlevlerde azalmayı, karaciğer ve kan yağlarında artışı, kanser ve kiloya bağlı kalp ve damar sorunlarını beraberinde getirir. Günümüz hayatında sıklıkla karşımıza çıkan bu hastalıkların önüne geçebilmek, gerçek beslenme ve yeterli fiziksel aktivite ile mümkündür.
Sağlıklı beslenmede ara öğünlerin değerli bir yeri vardır.
İhtiyaca, yaşam tarzına ve planın uygulanma nedenine göre 1 veya birden fazla orta boy öğün eklenerek diyette istikrar sağlanır. Orta öğünler kişiye göre planlanırken kan şekerinin sabit tutulmasını sağlar ve kişinin ana yemek saatlerine yaklaşırken dayanılmaz ve kontrolsüz açlık yaşamasını engellemeyi amaçlar. Aynı zamanda kişinin ihtiyacı olan besin içeriğini mide hacmini de göz önünde bulundurarak eşit şekilde dağıtma mantığına sahiptir. Yani mide kapasitesini zorlayarak ana öğün ihtiyacının tamamını vermemek tercih edilir. Çoğu durumda, listelerdeki kaloriler fiziksel aktivite değişkenliğinden etkilenir. Bu nedenle fiziksel aktivitenin ne kadar ve ne kadar düzenli yapıldığı konusu da dikkate alınmalıdır.
Uzun vadeli sağlıklı beslenme alışkanlığı kazanmak için bunlara dikkat edin!
- Vücut maliyetlerine göre değişmekle birlikte sıvı, özellikle su tüketimi saf suda en az 1,5 ve ortalama 2 litre tüketilmelidir. Hava durumu nasıl olursa olsun su tüketiminde mevsim ve sıcaklık değişimleri belirleyici olmamalı, vücudun ihtiyacı olan su her zaman ortalama olarak tüketilmelidir.
- Sağlıklı bir beslenme planında, tüm besinlerin fazlalığından kaçınılmalıdır. Mümkün olduğunca diyette var olan içeriklerin dışına çıkmamak, beslenme istikrarını bozacak eğilimlerin önüne geçmek, varsa duygusal ya da gerilim kaynaklı yeme ataklarını profesyonel bir destekle (psikoterapi) çözmek değerli bir gerekliliktir. kalıcı bir beslenme alışkanlığı kazanmak için uzun vadede gereklidir.
- Paketli ve paketli ürünler, yüksek oranda şurup ve katkı maddesi içeren besinler, beslenmeye artı katmayacak kalori içeriği yüksek besinler diyet listesinde yer almamalıdır.
- Kontrolsüz çay ve kahve tüketimine son verilmelidir. Ortalama günlük kahve tüketimi 2 fincanı geçmemeli, günlük çay tüketimi açık olmak kaydıyla 4-5 fincan ile sonlandırılmalıdır.
- Evde diyet yapmak maalesef toplumda çok yaygın bir davranış biçimi. Ancak diyet listesi kişiye özel olmalıdır. Sağlıklı bir listenin herkes için sabit ve standart kuralları olsa da içerikleri kişiye göre seçilir. Bu nedenle TV programları, sosyal medya veya oburların diyeti, kişisel olmayan içerikler, modaya uygun beslenme biçimleri işe yaramaz, kalıcı, doğru ve sağlıklı sonuçlar getirmez. Kalıcı sonuçlar elde edilemediği için sağlığı önemli ölçüde olumsuz etkileyebilecek sonuçlara neden olabilir. Sağlıksız yöntemlerle hızlı kilo alıp verme döngüsü (yo-yo etkisi) inatçı ve kontrol edilemeyen kiloları beraberinde getirir. Uzun vadede kilo verme mücadelesi veren bireyler için bu durum ciddi bir motivasyon kaybına yol açabilmektedir.
- İdeal ve sağlıklı bir zayıflama programında haftalık kilo kaybı ortalama 1 – 1,5 kilo arasında olmalıdır. Bu maliyetler, beslenme programının yanı sıra fiili fiziksel aktivite ile artabilir ve bu artış kabul edilebilir. Ancak ortalama 3,5 kilonun üzerinde kilo kaybı uygulanan programın yanlış olduğunun göstergesidir. Sağlıklı bir kilo verme programında kalıcı sonuçlar elde edebilmek için diyetisyen varsayımı süreyi belirlemeli ve danışanı bu konuda bilgilendirmelidir. Hızlı kilo vermeyi sağlayan beslenme programları sonucunda verilen kilolar ne yazık ki kalıcı olmuyor ve uzun vadede korunamıyor. Rastgele bir danışan/hasta için sağlıklı veya tıbbi beslenme programı hazırlanırken amaç, doğru beslenmenin ne olduğunu öğretmek ve bu öğretileri hayata geçirebilecek formülleri birlikte oluşturmak, sağlığı korumak ve alışkanlıklar oluşturmaktır.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
